We starten HIHP ’09 vrij rustig met de nu 43-jarige Malinees Bassekou Kouyaté en zijn groep Ngoni Ba. Ngoni staat voor een eeuwenoud instrument, een soort viersnarige luit. Het unieke aan Ngoni Ba is dat de groep bestaat uit vier ngoni-spelers, wat nooit eerder werd vertoond in Mali. We leerden Bassekou Kouyaté kennen in 1995, toen hij in N9 villa optrad in een trio met dé koraspeler bij uitstek Toumani Diabaté en dé meester van de balafoon Kelitigi Diabaté. Kouyaté is trouwens te horen op twee albums van Toumani Diabaté: Songhai ('89) en Djelika ('95).
Toumani Diabaté is ondertussen wereldberoemd en Bassekou Kouyaté werkt nu vooral met zijn eigen groep, maar thuis in de Malinese hoofdstad Bamako zoeken de goede vrienden mekaar nog steeds vaak op. Een andere figuur die een grote rol speelde in Kouyaté's muzikale ontwikkeling is de betreurde Ali Farka Touré, Kouyaté is trouwens te horen op zijn laatste cd Savane ('06). Deze Afrikaanse tegenhanger van John Lee Hooker spoorde Kouyaté aan om zijn eigen weg te volgen, een raadgeving die hij niet in de wind sloeg en die leidde tot de optichting van Ngoni Ba. Al gauw volgde een eerste eigen cd Segu Blue ('07), die wereldwijd erg goed werd opgepikt. Wat zeggen we? BBC3 koos de plaat in 2008 tot 'album of the year' (in de categorie 'world music') en Bassekou zelf was in datzelfde jaar hun 'artist of the year'. Wie de plaat hoorde weet wat hij kan verwachten: sprankelende oerblues met wortels in de Segou-regio, waar Bassekou zelf opgroeide voor hij op zijn 19e naar Bamako verhuisde. Bassekou stamt uit een prominente griotfamilie, waarmee bedoeld een geslacht van muzikanten, waarin de muzikale vaardigheden van generatie op generatie worden doorgegeven. Bassekou's grootvader was de blinde Banzoumana Sissoko, een man met een haast mythische status in Mali (er hangt een enorm portret van hem in het Palais de la Culture en de grote concerthal met een capaciteit van 3.300 personen is naar hem vernoemd). Het behoort tot de taken van de griots om de tradities door te geven. Zo speelt Kouyaté nummers die tot wel tweehonderd jaar oud zijn.
Maar het is even goed de kunst om de tradities te vernieuwen en naar eigen hand te zetten. We kunnen gerust stellen dat prince of strings Bassekou Kouyaté hierin een meester is. Geen wonder dat hij al samenwerkte met ook internationale sterren als Taj Mahal, Dee Dee Bridgewater, Carlos Santana, Youssou N'Dour en U2. Wat een opener van HIHP 2009!
Ricardo Lemvo is zeker niet de eerste de beste, hij is goed bekend in het salsamilieu. Hij groeide op in Kinshasa, als kind van Angolese ouders. In de Congolese hoofdstad klinkt overal muziek en de jonge Lemvo groeide er op temidden de Congolese rumba en de daar toen furore makende Amerikaanse soul. Voor alle duidelijkheid: de rumba is zwaar beïnvloed door de (Afro-)Cubaanse muziek. Pas 15 ging hij studeren in Los Angeles, waar hij helemaal in de ban raakte van de Latijns-Amerikaanse ritmes.
In 1990 stichtte hij zijn eigen multi-culturele band Makina Loca, die opereeert vanuit L.A. Bedoeling was om een perfecte en immer dansbare synthese te maken tussen Afrikaanse genres als rumba en soukous en Latijns-Amerikaanse als salsa, merengue, bachata en bomba. Zijn eerste cd Tata Masamba bracht hij in '96 uit in eigen beheer. Onmiddellijk opende die heel wat deuren, o.a. die van het bekende Putumaya Records, waarbij zijn volgende twee cd's verschenen. Ondertussen staat de teller op vijf, zijn meest recente cd Isabela dateert uit 2007. Lemvo toert quasi constant de wereld rond. Hij stond in legendarische zalen als Hollywood Bowl/L.A. en Lincoln Center/NYC, en op festivals als Montreal Jazz, New Orleans Heritage en (vorig jaar) Couleur Café in Brussel. De man zingt in zes (!) talen (Spaans, Lingala, Kikongo, Frans, Portugees en Engels), was te zien in de film Dance With Me en werd door het Franse dagblad Libération bestempeld als 'la future du salsa'. Misschien de grootste eer die voor hem was weggelegd, was wellicht zijn gastoptreden in New York bij het legendarische Orquesta Aragon, een werkelijk instituut in de Cubaanse muziek (opgericht in 1939!). Daar stond hij toch maar mooi tussen zijn eigen helden, waarmee hij al in Congo was opgegroeid. We hoeven er wellicht geen tekeningetje meer bij maken: Ricardo Lemvo en zijn 9-koppige Makina Loca zijn uitgegroeid tot één van de spannendste salsabands ter wereld. Hun zeer dynamische mix van Cubaans en Afrikaans is niet 100% uniek, maar 't scheelt niet veel.
